عمر بن بندار تفلیسیتِفلیسی، عمر بن بُندار، ملقب به کمال‌الدین و مکنّا به ابوالفتح، قاضی و اصولی و فقیه شافعی قرن هفتم. می‌باشد. ۱ - ولادتدرباره تاریخ تولد وی اختلاف هست؛ به نوشته سُبکی [۱]
عبدالوهاب بن علی سُبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۸، ص ۳۰۹، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
تفلیسی در ۶۰۱ یا ۶۰۲ در تفلیس به دنیا آمد، اما صَفَدی تاریخ تولد وی را ۵۶۲ ذکر کرده است.از جزئیات زندگی وی اطلاعی در دست نیست. ۲ - شاگرد شهرزوریوی مدتی همنشین تقی‌الدین ابوعمرو بن صلاح شهرزوری بود و از او علم آموخت. ۳ - تدریس و افتاتفلیسی بعد از تحصیلات و تسلط یافتن بر فقه و اصول ، به تدریس و افتا پرداخت. محیی‌الدین نَووَی اصولِ فقه را از تفلیسی فرا گرفت. ۴ - منصب قضاوتتفلیسی مدت‌ها قاضی دمشق بود. [۲]
محمد بن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج ۵، ص ۲۹۹، ج ۵، چاپ صلاح‌الدین منجد، کویت ۱۳۸۶/۱۹۶۶.
[۳]
عبدالوهاب بن علی سُبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج ۸، ص ۳۰۹، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۴]
ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۵، ص۳۳۸.
۵ - دوران تسلط مغول بر شامبعد از حمله تاتار و تسلط هولاکوخان مغول بر شام در ۶۵۴، تفلیسی نزد مغولان احترام بسیار یافت و مقام قضای شام، موصل و جزیره (ابن عمر) به او واگذار شد. ۶ - پایان تسلط مغولبعد از بیرون کردن تاتار از شام، مردم او را به طرفداری از قوم مغول متهم کردند و وی ناگزیر دمشق را ترک کرد و به حلب رفت. در آن‌جا منصب قضا را بر عهده گرفت، اما پس از مدت کوتاهی عزل شد و به مصر رفت و در مدرسه عادلیه به تدریس پرداخت. ۷ - وفاتوی در ۶۷۲ در قاهره از دنیا رفت. [۵]
محمد بن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج۵، ص۲۹۸ـ۲۹۹، ج ۵، چاپ صلاح‌الدین منجد، کویت ۱۳۸۶/۱۹۶۶.
[۶]
عبدالوهاب بن علی سُبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۸، ص۳۰۹ـ۳۱۰، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۷]
عبدالرحیم بن حسن اسنوی، طبقات الشافعیة، ج۱، ص۱۵۳، چاپ کمال یوسف حوت، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
[۸]
ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج۱۳، ص۲۶۷، بیروت ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
[۹]
ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۵، ص۳۳۸.
۸ - منابع(۱) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب. (۲) ابن کثیر، البدایة والنهایة، بیروت ۱۴۱۱/۱۹۹۰. (۳) عبدالرحیم بن حسن اسنوی، طبقات الشافعیة، چاپ کمال یوسف حوت، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷. (۴) محمد بن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج ۵، چاپ صلاح‌الدین منجد، کویت ۱۳۸۶/۱۹۶۶. (۵) عبدالوهاب بن علی سُبکی، طبقات الشافعیة الکبری، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عمر بن بندار تفلیسی»، شماره۵۰۳۶. |